GİRİŞ:

Botulizm, genellikle Clostridium botulinim bakterisinden üretilen botulinim toksini(BoNT) maruziyeti ile gelişen nadir bir hastalıktır. Günümüzde BoNT’un bariatrik cerrahi, nöroloji, üroloji ve kozmetik alanlarında kullanımının artması ile iyatrojenik botulizm riski artmıştır. Bu araştırmada, iyatrojenik botulizmde etiyoloji, klinik seyir ve elektrodiagnostik bulguların incelenmesi amaçlanmıştır.

YÖNTEM:

Araştırma kapsamında Eylül 2022-Temmuz 2024 tarihleri arasındaki iyatrojenik botulizm tanılı 13 hasta verisi retrospektif taranmıştır.

BULGULAR:

Hastaların %92’si kadın(kadın:12 erkek:1), yaş aralıkları 20-73 arasında değişmekte olup ortalama yaş 35’ti. Enjeksiyon bölgeleri sadece aksiller(n=5), sadece palmar(n=2),  aksiller+masseter(n=1), aksiller+palmar(n=1), intragastrik(n=2), alın ve çene bölgesi(n=2) olmak üzere 11 terapötik, 2 kozmetik enjeksiyon öyküsü mevcuttu. Enjeksiyon sonrası hastaneye başvuru 3 ila 30 gün aralığında, ortalama 15 gündü. Her hastada birden fazla olmak üzere disfaji(n=9), pitoz(n=6), ekstremitelerde güçsüzlük(n=5), dispne(n=4), görmede bulanıklık(n=3), diplopi(n=3), ses kısıklığı(n=2) ve ağız kuruluğu(n=1) başvuru semptomları olarak görüldü. 13 hastanın 10’u internasyon gerektirmiş olup ortalama hastane yatış süresi 5 gündü. 4 hastada yoğun bakım izlemi gerekti ancak mekanik ventilasyon ihtiyacı gelişmedi. Uygulanabilen 10 Tek lif elektromiyografiden(EMG) 8’inde jitter artışı mevcut iken düşük frekanslı ardışık sinir uyarımları(ASU) normaldi. 2 olguda EMG’de enjeksiyon bölgesine yakın kaslarda istirahatte denervasyon potansiyelleri izlendi. 4 olguda antitoksin, 9 olguda pridostigmin tedavileri uygulandı. Takipte değerlendirilebilen 10 olgunun tamamında şikayetlerin düzeldiği görüldü.

TARTIŞMA VE SONUÇ:

Botulizm ayırıcı tanısında Myastenia gravis(MG) ve Guillain Barre Sendromu(GBS) en sık yer alan hastalıklardır. Terapötik ve kozmetik amaçlı BoNT uygulamaları günümüzde sıklıkla yapılmakta olup hastalar disfaji, pitoz, ekstremitelerde güçsüzlük, dispne, bulanık görme, diplopi gibi semptomlar ile başvurabilir. Elektrodiagnostik incelemeler tek lif EMG ve ASU yanında; sinir iletim çalışması ve elektromiyografi incelemelerini de içermelidir. Pridostigmin tedavisi hastalarda semptomatik rahatlama sağlayabilir. Erken teşhis, erken dönemde uygulandığında hastalığın progresyonunu önlediği gösterilen antitoksin tedavisine olanak tanıdığından iyatrojenik botulizm, MG ve GBS’nin ayırıcı tanısında akılda tutulmalı ve bu hastalarda BoNT enjeksiyonu mutlaka sorgulanmalıdır.